Trong quan hệ lao động, hợp đồng lao động là căn cứ pháp lý quan trọng để xác lập quyền và nghĩa vụ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Việc lựa chọn loại hợp đồng phù hợp không chỉ tác động đến tính ổn định của quan hệ lao động mà còn quyết định các quyền lợi cụ thể của người lao động trong quá trình làm việc. Theo quy định tại Điều 20 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định về loại hợp đồng lao động thì có hai loại hợp đồng lao động là hợp đồng xác định thời hạn và hợp đồng không xác định thời hạn.
- Hợp đồng xác định thời hạn:
Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 20 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định “a) Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng”
Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là hợp đồng mà hai bên không xác định thời điểm chấm dứt hiệu lực. Đây là loại hợp đồng thể hiện mối quan hệ lao động ổn định và lâu dài, thường được ký khi người lao động đã có thời gian làm việc đủ lâu, có năng lực và mong muốn gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Khi ký hợp đồng không xác định thời hạn, người lao động được bảo đảm hơn về tính ổn định việc làm, chế độ quyền lợi cũng như có sự chủ động cao hơn khi muốn chấm dứt hợp đồng.
- Hợp đồng xác định thời hạn:
Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 20 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định “b) Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong thời gian không quá 36 tháng kể từ thời điểm có hiệu lực của hợp đồng.”
Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên có thỏa thuận rõ ràng về thời điểm bắt đầu và thời điểm kết thúc hợp đồng, với thời hạn không vượt quá 36 tháng kể từ ngày có hiệu lực. Loại hợp đồng này thường được doanh nghiệp sử dụng khi công việc mang tính tạm thời, có thời hạn cụ thể hoặc khi người lao động mới được tuyển dụng, cần thời gian đánh giá năng lực trước khi ký kết lâu dài. Chẳng hạn, doanh nghiệp có thể ký hợp đồng xác định thời hạn 12 tháng hoặc 24 tháng để phù hợp với nhu cầu công việc hoặc kế hoạch nhân sự trong từng giai đoạn.
Nếu trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn thì hai bên phải ký kết hợp đồng lao động mới, trong trong thời gian chưa ký kết hợp đồng lao động mới thì quyền, nghĩa vụ và lợi ích của hai bên được thực hiện theo hợp đồng đã giao kết. Trong trường hợp hết thời hạn 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn mà hai bên không ký kết hợp đồng lao động mới thì hợp đồng xác định thời hạn đã giao kết theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 20 Bộ luật Lao động năm 2019 sẽ trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn.
Trong trường hợp hai bên ký kết hợp đồng lao động mới là hợp đồng lao động xác định thời hạn thì cũng chỉ được ký thêm 01 lần, sau đó nếu người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì phải ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn, trừ hợp đồng lao động đối với người được thuê làm giám đốc trong doanh nghiệp có vốn nhà nước và trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 149, khoản 2 Điều 151 và khoản 4 Điều 177 của Bộ luật Lao động năm 2019.
Tóm lại, việc phân biệt rõ hai loại hợp đồng lao động không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật mà còn giúp người lao động hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình làm việc. Hợp đồng xác định thời hạn mang tính linh hoạt nhưng ít ổn định, trong khi hợp đồng không xác định thời hạn thể hiện sự gắn bó và bảo đảm quyền lợi lâu dài. Mỗi loại hợp đồng đều có ưu – nhược điểm riêng, song điều quan trọng nhất là việc ký kết, thực hiện và chấm dứt hợp đồng phải được thực hiện đúng quy định pháp luật, minh bạch và thiện chí giữa các bên.
